حد و اندازه بخشش چقدر است؟

با سلام و احترام پرسشگر گرامی: اینکه فرمودید: هرچه ببخشید، خدا جایگزین خواهد کرد ایه 9 سوره سبا است یعنی «وَ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ شَیْ‏ءٍ فَهُوَ یُخْلِفُهُ وَ هُوَ خَیْرُ الرَّازِقین‏» اما اینکه فرمودید: «چهار گروه هستند که دعایشان مستجاب نخواهد شد. یکی از آنها فردی است که سرمایه‌ای داشته و آن را فاسد و نابود ساخته و سپس دست به دعا برمی‌دارد و روزی می‌خواهد!» حدیثی در اصول کافی جلد 4، صفحه 56، است.
شاید این دو متن، در نگاه اول همخوان نباشند، اما با در نظر داشتن تمام جوانب، باید گفت که منافاتی میان آنها وجود ندارد چون تردیدی نیست که بخشش یکی از سجایای اخلاقی ارزشمندی است که در آموزه‌‌های دینی سفارش بسیاری بر آن شده است، امّا توجه به این نکته لازم است که در بذل و بخشش نیز مانند سایر امور باید از افراط و تفریط پرهیز کرد و جانب اعتدال را رعایت نمود. همان‌طور که شجاعت صفت پسندیده‌‌ای است و در صورت افراط به «تهور» که از صفتی ناپسند است، تبدیل می‌شود، بخشش نیز در صورت افراط، ناپسند خواهد بود؛ مثلاً اگر کسی تمام دارایی‌هایش را نابود کرده و یا به این و آن بخشیده، اما بعد از این بریز و بپاش، ظرفیت تحمل فقر را نداشته باشد و نزد خدا لب به شکوه بگشاید، خدا نیز می‌تواند چنین پاسخی به او بدهد! خداوند در قرآن سوره اسراء، آیه 29می‌فرماید: «نه دست خویش را بخیلانه به گردن ببند و نه در زندگی بریز و بپاش کن تا بعدها مورد سرزنش قرار گرفته و حسرت بخوری[اسراء، 29]وَ لا تَجْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَةً إِلى‏ عُنُقِکَ وَ لا تَبْسُطْها کُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً»این را هم درنظر داشته باشید. آنچه در روایت بالا آمده که خدا فردی را به دلیل از دست دادن سرمایه‌اش توبیخ می‌کند، ناظر به بخشش‌‌های مثبت نیست، بلکه به معنای ریخت و پاش و ولخرجی و بخشش‌های بی‌مورد و بی‌حساب و کتاب و نابودی ثروت است. موفق و پیروز باشید.